KHL, de werkgever van Willem Slooten

De werkgever van Willem Slooten was de Koninklijke Hollandsche Lloyd. Deze onderhield vooral lijndiensten op Zuid-Amerika en vervoerde koffie, cacao en fruit. De KHL bracht Nederland aan de banaan.

Op 10 juli 1899 werd in Amsterdam de Zuid-Amerika Lijn (ZAL) opgericht. Door tegenvallers en concurrentie kwam dit bedrijf al snel in moeilijkheden. De Nederlandsche Handel-Maatschappij schoot te hulp en richtte op 15 januari 1908 de financieel sterkere vennootschap NV Koninklijke Hollandsche Lloyd (KHL) op, dat alle Zuid-Amerikaanse activiteiten overnam. De KHL was een middelgrote rederij en had een kleine twintig schepen in de vaart. De meeste waren vrachtschepen maar er waren ook passagiersschepen, en sommige vrachtschepen hadden ook een bescheiden aantal passagiershutten. De reder voer vrijwel uitsluitend tussen West-Europa en Zuid-Amerika en een enkele maal op West-Afrika. De thuisbasis lag aan de Oostelijke Handelskade in Amsterdam, waar de pakhuizen Argentinië, Uruguay en Brazilië stonden en waar de technische en civiele dienst van het bedrijf was gevestigd. De pakhuizen zijn inmiddels gesloopt maar de namen leven nog voort. Zo heet het tegenwoordige winkelcentrum Brazilië en ligt wat verderop het appartementencomplex Argentinië II. De KHL kende overigens ook nog andere laad- en loshavens, zoals in Hamburg, Bremen en Las Palmas.

Zwaar weer

De geschiedenis van de rederij is als de weerberichten uit Willem’s dagboek: van vlakke zee en blauwe lucht tot kolkende storm met paaltjes. In de jaren dertig kwam ook de KHL in zwaar weer en moest op 15 mei 1935 surseance van betaling aanvragen. Opnieuw volgde een doorstart, ditmaal onder leiding van de Rotterdamse Wm. H. Müller & Co en de Koninklijke Nederlandse Stoomboot-Maatschappij (KNSM) uit Amsterdam: de NV tot voortzetting van de Koninklijke Hollandsche Lloyd met Müller cs. als directeuren was een feit. In deze hoedanigheid overleefde de KHL de oorlog. Op 1 juli 1970 trok de firma Müller zich uit de scheepvaart terug en werd de KHL overgenomen door de KNSM, die de maatschappij als een zelfstandige eenheid liet voortbestaan.

Nog later, in 1981, ging de KHL op in Nedlloyd, dat was opgezet als vehikel om te redden wat er te redden viel aan de inmiddels kwijnende Nederlandse koopvaardij. In de loop van de jaren zeventig en tachtig nam dit vrijwel alle Nederlandse rederijen over, die allemaal balanceerden op de rand van faillissement. Zo werd Nedlloyd praktisch de enige Nederlandse (vracht)rederij op de grote vaart. Het kon de neergang van de Nederlandse koopvaardij uiteindelijk niet keren. In 2005 werd Nedlloyd, of wat er toen nog van over was, overgenomen door het Deense Maersk, momenteel de op een na grootste rederij ter wereld.

Hotel

Er staan maar liefst zeven KHL-gebouwen op de rijksmonumentenlijst. Ze dateren allemaal uit de eerste decennia van de twintigste eeuw en zijn ontworpen door de stadsarchitect van Amsterdam, Evert Breman (1859-1926). Het eerste is het Lloyd-gebouw tegenover het Centraal Station (tegenwoordig Art’Otel).

De andere gebouwen vormen samen het fraaie KHL-complex aan de Oostelijke Handelskade: het ‘landverhuizershotel’ – tegenwoordig Lloyd-hotel – met daaraan vast het Ontsmettingsgebouw (dat als een apart monument geldt), een blok met vier woningen voor chefs en twaalf woningen voor onderchefs (nr. 14-32, nog steeds woningen), een blok met twaalf etagewoningen voor werklieden (nr. 36-42, ook nog steeds woningen), het KHL kantoorgebouw (nr. 12, tegenwoordig woningen) en het Koffiehuis met bovenwoningen (nr. 44), tegenwoordig café-restaurant De Nieuwe KHL).