Homo?

Als je in het oorlogsdagboek van Willem Slooten grasduint, komt misschien de vraag bij je op: was Willem Slooten homoseksueel? Weet dan dat je niet de enige bent die zich dat afvraagt.

Veel lezers van het dagboek hebben zich dezelfde vraag gesteld. De auteur is immers een man van 40 die bijna dagelijks zijn moeder schrijft en nauwelijks relaties schijnt te onderhouden met of gedachten te koesteren over andere vrouwen. Uitzonderingen zijn familieleden en echtgenotes van collega’s, zoals Hilda, met wie Willem Slooten een paar Manhattan-cocktails geniet in een klein, aardig café in New York. Diezelfde Hilda zegt hem ‘dat hij nodig moest trouwen’, meldt Slooten op een zeker moment. Dat is de enige keer in het dagboek dat het onderwerp ter sprake komt.

Opvallend zijn ook de grote aandacht die Willem Slooten geeft aan kleding (‘knopen beter vastgenaaid en lange onderbroeken gestopt’) en de vele verzuchtingen rond wasjes (‘het wollen goed met Lux en het andere met Persil’) en andere huishoudelijke besognes. Het zijn stereotypen die, terecht of niet, gekoppeld worden aan homoseksuelen.

Vermoeden

Was Willem Slooten inderdaad homoseksueel? Het eerlijke antwoord is: we weten het niet, maar we vermoeden het wel. Zeker is dat hij niet openlijk homoseksueel was, maar dat zou in zijn tijd en in zijn milieu van protestantse middenstanders ook zeer uitzonderlijk zijn geweest. Het zou nog zeker tot de late jaren vijftig duren voordat homoseksualiteit in Nederland ook buiten kunstenaarskringen bekend begon te worden en nog veel langer voordat die ook in brede kring werd geaccepteerd. Alle kans dat Slooten in zijn jonge jaren zo onbekend was met het verschijnsel dat hij het homo-zijn bij zichzelf niet onderkende, of misschien zelfs onderdrukte.

In 1958 trouwde Slooten met Lenie van de Luyt, op zijn 55ste. Paradoxaal genoeg doet dat geen afbreuk aan ons vermoeden dat hij weleens homoseksueel kon zijn geweest. Trouwen, vaak op latere leeftijd, was immers wat homoseksuelen in die jaren deden. Zelfs uitgesproken homo’s als Gerard Reve, Albert Mol en Andreas Burnier traden in het huwelijk met mensen van het andere geslacht. En die waren ook nog eens minstens twintig jaar jonger dan Willem Slooten. Nee, dat zijn echtelijke staat een bewijs was voor zijn heteroseksualiteit moeten we vergeten. Overigens was het huwelijk, voor zover dat van buitenaf te beoordelen was, goed. Oom Wim en tante Lenie, zoals ze voor een van de samenstellers (Beijen) van deze website heetten, zijn bij elkaar gebleven tot de dood hen scheidde.

Of Willem Slooten werkelijk homoseksueel was en zo ja, hoezeer dat zijn doen en denken bepaald heeft, we zullen het nooit met zekerheid kunnen zeggen. Wat hier staat zijn niet meer dan hooguit enigszins gegronde speculaties. We kunnen het hem niet meer vragen, als we dat al zouden durven. Er komt bij dat zijn mogelijke homoseksualiteit in de context van zijn oorlogsdagboek natuurlijk nauwelijks ter zake doet.