Luisteren naar de radio

Wij hebben nu (zooals vele andere schepen ook) 6 lichten gereed hangen aan een kabel aan het knikstag, nl. 3 stel van rood-groen onder elkaar; met deze lichten kunnen allerlei combinaties gemaakt worden, b.v. (zie tekeningen op pagina 387 / schrift) (zie bldz. 379 en 402, 403) welke seinen allemaal speciale beteekenissen 388 hebben in het convooi; er zitten 6 aparte schakelaartjes in het stuurhuis op de brug, om die lampen apart te kunnen aansteken. Het weer uitdoen van die lichten is het “uitvoeringssein”, zooals dit bij vlaggeseinen het neerhalen van het sein is.- Onze bescherming van stuurhuis en radiohut op de brug is deze keer in Liverpool vervangen door “plastic”, een soort teerachtige stof waarin de kogels smoren, en het is veel lichter dan de cement die er eerst was.-

De Commodore heeft allerlei papieren en materiaal bij zich, [1] b.v. de groote vlaggen E, I en Z; de E en de I worden gebruikt voor “emergency-turns naar stuurboord of bakboord, van 45° telkens bij b.v. duikbootaanvallen; deze vlaggeseinen gaan vergezeld door een lange stoot op de stoomfluit van 15 seconden duur, terwijl het 389 uitvoeringssein 1 of 2 korte stooten is, naar gelang de koersverandering naar s.b. of naar bb. geschieden moet; de vlag Z betekent: “vliegtuigen naderen het convooi”, dit sein Z gaat uit van de Commodore, die de gegevens en het alarm krijgt van de CAM-schepen; meestal komt hierna het sein “AI” = “aircraft is friendly”(= vliegtuig is bevriend”).-

Ook had de Commodore een grootte “Aldis-lamp”(= dagseinlamp) die op de 110-Volt van het scheepnet aangesloten wordt, en een gewone kleinere Aldis-lamp op accu’s, zooals wij ook hebben; doch ze gebruikten ook onze lamp veel tegen de koopvaardijschepen; voor het escort werd veelal de zwaardere Aldis-lamp gebruikt, wegens de vaak grootere afstand. ’s Middags seinden zij b.v. het bestek en de rendez-vous naar S.O.-escort; ook werden orders en adviezen van S.O escort zoo ontvangen, 390 want de S.O.-escort (hetzij “local” of “ocean” escort) is de commandant van het convooi; is er geen escorte, dan pas is de Commodore de baas.-

De “rear-ships”(= achterste schepen) van de kolommen zijn de z.g. “rescue-ships”(= redddingschepen, doch alléén voor reddingen bij aanvaring, man overboord e.d., dus niet voor reddingen door krijgshandelingen, tenzij er geen escorte aanwezig is, of tenzij die redding zonder risico kan geschieden. Soms is er een speciaal “rescue ship” mee, met dokter enz. aan boord.-

Er zijn ook bepaalde schepen in het convooi aangewezen om de lichtseinen of geluidseinen van de Commodore te herhalen (dit zijn de z.g. “light-repeating ships en de “sound-repeating ships”).-

Al deze latere regelen zijn gedurende de oorlog ontstaan; in het begin waren er weer 391 andere voorschriften en methodes, die echter door de praktijk verbeterd en aangevuld zijn.

Zoo pik je weer heel wat bijzonderheden op als je de Commodore aan boord hebt, en krijg je weer een andere kijk op de zaak; je moet natuurlijk heel goed op het sturen letten, geregeld de kompasfout controleeren, het bestek goed bijhouden, want alle koersveranderingen van het geheele convooi geschieden op onze waarnemingen en berekeningen; wel is elk schip in het convooi steeds verantwoordelijk voor zijn eigen navigatie, doch ze moeten de commodoren allemaal volgen (en hem waarschuwen als zij gevaar er in zien);

Wij als commodoreschip moeten zoo goed mogelijk sturen, en zoo regelmatig mogelijk draaien met de machine, opdat alle schepen goed “station kunnen houden”. ’s Nachts moeten de kolommen 5 “cables” (= kabellengten, is 926 392 Meter) uit elkaar varen en overdag 3 “cables” omdat als een onderzeeër in de meest gunstige afvuurpositie dwarsop het convooi in het wilde weg een torpedo afvuurt, hij bij 5 “cables” tusschenruimte 58% trefkans heeft, en bij 3 “cables” 100%!

Behalve extra zuivere navigatie [2] moeten wij ook het z.g. “rendez-vous”(= verzamelplaats, nadat het convooi om een of andere reden verspreid is) voor morgen en overmorgen berekenen; je pleegt overleg met de commodore omtrent de te schatten vaart van het schip; en je moet altijd het “Rendez-vous”afzetten op de lijnen die de punten verbinden waarlangs de Commodore volgens meegekregen orders moet varen; de “Admiralty” rekent er op dat je steeds op deze route bent; soms wordt de route gewijzigd per radio uit Engeland; de routes worden steeds afgepatrouilleerd door 393 oorlogschepen.
Déze route heeft dus alléén de Commodore; doch alle schepen hebben de z.g. standaardroute voor “stragglers”(= achterblijvers) die niet met de convooiroute samenvalt; deze standaardroute is door bepaalde punten [3] aangegeven, en door middagbestekken en “rendez-vous” worden aangegeven met 5-vlagsseinen, door de peiling en afstand vanaf het bepaalde punt tot aan je bestek op te geven;  voor deze peiling en afstand is weer een code.
Dit alles is echter vrij eenvoudig in de practijk. Bij het uitrekenen (of meestal afpassen in de kaart) van het Rendez-vous moet je 25 mijl teruggaan [4] vanaf “de gegiste plaats met normale snelheid”, omdat het Rendez-vous noodig is voor geval van “scattering” (= verspreiding) van het convooi tengevolge van “enemy action” (= handelingen van de vijand), slecht weer of mist, en dus sommige schepen door gemaakte omweg niet op de “gegiste plaats 394 volgens normale snelheid” kunnen zijn. Schepen die echter uitvallen door b.v. machinedefect, en het convooi weer inloopen, zullen dus het convooi 25 mijl voorlijker dan het rendez-vous vinden (bedoeld wordt: enkele varende schepen, die “stragglen”).

De “Free-French” boot in ons convooi (b. 383) is de “Saint Bertrand”, een flink, mooi uitziend schip.

Wat een verhandeling vandaag he! Stelt U er nog belang in?

Maandag 8 Juni 1942. Vandaag is de “Empire Hearst”, nr. 51, dus aan stuurboord naast ons varend, uitgevallen wegens machineschade; hij maakte zijn eerste reis en had vrijwel nog geen proeftocht gedaan; later hoorden wij dat hij weer teruggekeerd is naar Engeland; er zijn dus nog 19 schepen over; elke ochtend op de Hondewacht als 395 het licht begint te worden, tel ik of alle schepen en de 6 escorte-vaartuigen, compleet zijn.

- Bij binnen- of uitvaren van Liverpool mag je niet meer dan 9 mijl loopen vanwege gevaar van accoustische mijnen, die ontploffen door de trillingen van de schroef; denk vooral ook om direct bij vertrek de “DeGaussing-kabel” bij te zetten, als waarborg tegen magnetische mijnen.-

--- Oorlogsnieuws door de radio: slag bij de Midway Eilanden (bl. 382) is geeindigd: de Japansche vloot is teruggetrokken, en er zijn 2 Japansche aircraft-carriers gezonken, en 1 jager; 13 schepen (slagschepen, kruisers, transportschepen) zijn beschadigd; de Amerikaansche bommenwerpers (“dive-bombers”) hebben zich goed geweerd. Er wordt nog gevochten in Libië bij het knooppunt van wegen “Knightsbridge” (bl. 372). Mr. Churchill heeft een telegram van waardeering gezonden aan Koningin Wilhelmina, voor het Hollandsche vliegtuig dat bij Australië 396 een Japansche duikboot tot zinken gebracht heeft. Radio Boston [5] meldde dat de Gouverneur-Generaal van Ned. Indië door de Japanners geinterneerd is, evenals vele niet-Indonesiërs, er zijn al eenige Nederlanders gedood.--

Wij luisteren nu naar luidsprekers van een ontvangsttoestel van het schip, omdat onze eigen toestellen niet meer gebruikt mogen worden daar ze trillingen uitzenden, die duikbooten kunnen peilen!-

[1] Zie ook bldz. 402.
[2] Zie ook bldz. 400, 401, 402.
[3] Dit zijn de z.g. “secret positions”(geheime bestekken) die ± 400 mijl uit elkaander liggen, binnen ± 100 mijl van de waarschijnlijke route van het convooi, en alle scheepsbestekken. Rendez-vous enz. wordt genomen vanaf deze )dichtst bij zijnde) punten, genaamd a, b, c enz. (vroeger geheeten: apricot, coconut, crocodile, peacock, enz.). – zie verder op bldz. 409.
[4] Zie bldz. 630.-
[5] Uitzending in het Nederlandsch vanuit N. Amerika.